Từng được xem là mảnh đất hứa
Lĩnh vực văn phòng phẩm ban đầu được đánh giá cao nhờ vào nhu cầu ổn định từ các doanh nghiệp, trường học và văn phòng. Thông tin từ Báo cáo thị trường văn phòng phẩm Việt Nam 2022 của Vietdata ước tính quy mô thị trường trong giai đoạn từ năm 2023 đến 2029 sẽ đạt được 8,37% tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR), thúc đẩy kỳ vọng tích cực cho doanh nghiệp trong ngành.
Sự suy giảm đột ngột về doanh thu
Song, âm ỉ từ sau đại dịch Covid-19, doanh nghiệp kinh doanh vật phẩm văn phòng, đặc biệt là các tiểu thương, bắt đầu phải đối mặt với những thách thức không ngờ.
Vấn đề nảy sinh không chỉ đến từ sự suy giảm của ngành văn phòng phẩm mà còn bắt nguồn từ nền kinh tế. Chỉ trong 11 tháng đầu năm 2023, Tổng cục Thống kê đã ghi nhận sự rút lui của 158.800 doanh nghiệp, tăng 20% so với cùng kỳ năm trước.
Cụ thể hơn, sự suy giảm kinh tế toàn cầu gia tăng tình trạng thất nghiệp, chứng kiến xu hướng cắt giảm chi tiêu của người tiêu dùng và sự biến mất của các công ty đặt hàng lớn. Hệ quả trực tiếp tạo nên một chuỗi suy thoái luẩn quẩn giữa cung và cầu, đẩy các chủ cửa hàng văn phòng phẩm vào tình cảnh loay hoay để duy trì và tồn tại.
Nhiều tiểu thương gồng lỗ
Nhìn chung, không phải tất cả doanh nghiệp đều chịu ảnh hưởng mức độ như nhau. Các doanh nghiệp lớn, có quy mô sản xuất và phân phối lớn, vẫn có thể duy trì hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, nhiều tiểu thương chuyên doanh và doanh nghiệp nhỏ lẻ đang gặp khó khăn trong việc cạnh tranh với các doanh nghiệp lớn và các sản phẩm nhập khẩu giá rẻ.
Theo báo cáo từ Vietdata và Metrics, ở phân khúc đầu ngành, các thương hiệu như Hồng Hà, Deli, Plus, Vĩnh Tiến và Campus ghi nhận doanh thu và lợi nhuận sau thuế giảm đáng kể, thậm chí có khi âm hàng trăm triệu đồng.
Thiên Long là điểm sáng hiếm hoi trong ngành văn phòng phẩm khi vẫn duy trì được đà tăng trưởng trong giai đoạn khó khăn này. Doanh thu đến từ các sản phẩm văn phòng phẩm Thiên Long ghi nhận mức tăng trưởng ổn định kể từ 2022, nhận định qua báo cáo doanh nghiệp thực hiện bởi SBS Securities.
Không may mắn như vậy, nhiều chủ kinh doanh văn phòng phẩm nhỏ lẻ lại rơi vào thế “thập diện mai phục". Sự cạnh tranh đặc biệt bắt nguồn từ các sản phẩm Trung Quốc thông qua kênh bán hàng trực tuyến cùng sự chiếm lĩnh thị trường nội địa bởi các “ông lớn" đầu ngành như Thiên Long, Hồng Hà,...
Một số chủ tiệm trên con phố văn phòng phẩm tại Phùng Hưng (quận 5) chia sẻ, 40 năm bán bút mực, sách vở, chưa khi nào lại ế như năm qua (2023). Doanh thu các cửa hiệu văn phòng phẩm tại đây phần lớn đã có sự “tụt dốc" khoảng 20% - 50% so với năm 2022, dù có giữ chân được các mối quen. Không chỉ khách hàng thắt chặt chi tiêu, chi phí vận chuyển và tồn kho ngày càng tăng cũng khiến doanh thu giảm.
Lạc quan nhờ giá đầu vào giảm
Mặc dù đối mặt với nhiều thách thức, ngành văn phòng phẩm vẫn có những cơ hội phát triển.
Giá đầu vào của ngành văn phòng phẩm, chẳng hạn như giá nhựa, giấy in,... đã được cải thiện trong thời gian gần đây, nhờ giá trị hợp đồng tương lai PVC tại Trung Quốc giảm khoảng 30%. Đây được coi là bước đà cải thiện biên lợi nhuận đối với các doanh nghiệp.
Chưa kể đến Việt Nam với hơn 95 triệu dân đã vươn lên thành một trong nhóm 13 quốc gia đông dân nhất thế giới, kèm theo là nhu cầu văn phòng phẩm tăng cao. Doanh nghiệp cần nắm bắt xu hướng tiêu dùng và chuyển đổi số để tận dụng các cơ hội này.
Đánh giá động thái của những tập đoàn văn phòng phẩm hàng đầu, Bản tin Doanh nghiệp cuối năm 2023 đã cho thấy tham vọng của Thiên Long khi khai màn chiến lược chuyển đổi số, mở rộng kênh bán hàng từ offline sang online, đánh giá là xu hướng tiêu dùng mới. Điều này có thể tăng cường sự hiện diện của họ trên thị trường và thúc đẩy tốc độ tương tác với khách hàng.
Đối mặt với những thách thức và tận dụng cơ hội, SMEs và các tiểu thương nhỏ lẻ nên hợp nhất nguồn lực, tập trung vào kênh phân phối sản phẩm số và không ngừng cải thiện mẫu mã đa dạng để cạnh tranh hiệu quả. Bằng cách này, họ có thể chứng minh độ linh hoạt và sự độc lập trong môi trường kinh doanh mở cửa của ngành.
Theo Văn phòng phẩm HL
