Bài viết này sẽ cung cấp những kiến thức cơ bản về táo bón chức năng ở trẻ, bao gồm định nghĩa, nguyên nhân, triệu chứng ở các độ tuổi và phương pháp điều trị.
1. Như thế nào là táo bón?
Táo bón là tình trạng trẻ đi cầu khó khăn với phân cứng, rặn lâu và đau, đồng thời tần suất đi cầu thưa thớt (dưới 2 lần/tuần). Một số trẻ còn bị són phân lỏng mà không tự chủ được.
2. Táo bón có thường gặp ở trẻ em không?
Táo bón là một bệnh lý tiêu hóa thường gặp ở trẻ em. Ước tính trên toàn cầu, khoảng 12-14% trẻ em đang mắc phải táo bón, tương đương cứ 100 trẻ thì có 12-14 em bị ảnh hưởng. Trong đó, từ 17-40% trường hợp xuất hiện ngay năm đầu đời của trẻ.
3. Nguyên nhân nào gây ra táo bón ở trẻ em?
Khoảng 95% trường hợp táo bón ở trẻ em là táo bón chức năng - tức do ăn uống, thói quen đi cầu chưa hợp lý hoặc tâm lý sợ hãi khi đi cầu. Chỉ 5% là táo bón thực thể do các nguyên nhân bệnh lý như phình đại tràng bẩm sinh, suy giáp, ngộ độc kim loại nặng, bất thường cột sống,...
4. Độ tuổi nào của trẻ thường xuất hiện táo bón chức năng?
Trẻ em thường gặp táo bón chức năng ở 3 thời điểm chính:
- Thời điểm tập cho bé ăn dặm.
- Thời điểm tập cho bé tự ngồi bô đi vệ sinh.
- Thời điểm bé bắt đầu đi học mẫu giáo.
5. Làm sao biết con mình bị táo bón chức năng?
Trẻ bị táo bón thường có các dấu hiệu dễ nhận biết sau:
- Phân cứng, từng cục tròn, rặn lâu và khó.
- Đau khi đi cầu, thậm chí có máu.
- Đi cầu không thường xuyên (dưới 2 lần/tuần).
- Són phân lỏng mà không hay biết.
- Có biểu hiện nín nhịn, sợ đi cầu (đứng bắt chéo chân, mặt căng thẳng, bấu chặt người thân, tránh đi cầu).
6. Điều trị táo bón chức năng ở trẻ em như thế nào?
Điều trị táo bón chức năng ở trẻ bao gồm thay đổi lối sống, chế độ ăn uống và dùng thuốc:
Để phòng ngừa táo bón chức năng, trẻ cần uống đủ nước, ăn nhiều chất xơ, tập thể dục, duy trì cân nặng hợp lý, không nín nhịn khi buồn đi cầu. Phụ huynh cũng cần tập cho trẻ ăn dặm và đi vệ sinh đúng cách, phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
Tóm lại, táo bón chức năng là một rối loạn phổ biến ở trẻ em, gây ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe và sinh hoạt của trẻ. Bằng việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp xử trí, các bậc phụ huynh có thể giúp con mình phòng tránh, đưa con đi bác sĩ thăm khám và hỗ trợ điều trị táo bón chức năng hiệu quả.
PGS.TS.BS. Nguyễn Anh Tuấn - Trưởng khoa Nội Tổng quát 2, bệnh viện Nhi Đồng 1, TP.HCM
