Khó như… đòi tiền ngân hàng
Làm việc với PV, đại diện Công ty cổ phần Kỹ thuật Xây dựng Handong (Công ty Handong), có trụ sở tại số 133, đường Lê Lợi, phường Hoà Phú, Tp.Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương cho biết, vào ngày 29/10/2021 Công ty Handong đã ký kết Hợp đồng số 015-2/093.2021/HD/Handong-D2D với Công ty cổ phần Cơ điện D2D (Công ty D2D).
Theo đó Công ty D2D nhận thi công hệ thống thông gió và ĐHKK tại khối 1, 2, 3 – Dự án chung cư thương mại giá rẻ và nhà liền kề thấp tầng khu dịch vụ hậu cần cảng Cái Lân – Giai đoạn 3 cho Công ty Handong.
Thực hiện hợp đồng nêu trên, Công ty Handong đã tạm ứng để Công ty D2D thi công. Tuy nhiên, do năng lực hạn chế, Công ty D2D đã không thể hoàn thành công việc như đã ký kết theo Hợp đồng và đã vi phạm hợp đồng. Dù đã cảnh báo rất nhiều lần bằng văn bản để yêu cầu Công ty D2D phải thực hiện đúng tiến độ nhưng với việc Công ty D2D liên tục trễ tiến độ, Công ty Handong buộc phải cắt giảm khối lượng để chuyển cho nhà thầu khác làm để kịp tiến độ cam kết với chủ đầu tư.
Sau khi không thể hoàn thành được hợp đồng, Công ty D2D rút khỏi công trường mà không hoàn trả tiền tạm ứng. Cho đến nay Công ty Handong vẫn chưa thu hồi lại được số tiền đã tạm ứng.
Theo thỏa thuận của Công ty Handong và Công ty D2D, để thực hiện hợp đồng, Công ty D2D phải cung cấp cho Công ty Handong thư bảo lãnh vô điều kiện về việc hoàn trả tiền tạm ứng và tiền phạt vi phạm, tiền bồi thường cho Công ty Handong nếu vi phạm hợp đồng.
Do đó, ngày 26/11/2021, Công ty D2D đã cung cấp cho Công ty Handong Thư bảo lãnh hoàn trả tiền ứng trước, số bảo lãnh: NGD261121APLL819 do Ngân Hàng TMCP Sài Gòn Hà Nội (SHB) - Chi nhánh Hà Thành (gọi tắt là Ngân hàng SHB) phát hành ngày 26/11/2021. Trong đó, Ngân hàng SHB cam kết thanh toán trong vòng 5 ngày nếu nhận được bản gốc thư bảo lãnh và thư yêu cầu thanh toán tiền bảo lãnh nêu rõ Công ty D2D vi phạm hợp đồng mà không cần phải chứng minh các vi phạm.
Do Công ty D2D đã vi phạm hợp đồng nên ngày 23/9/2022, Công ty Handong đã gửi Đơn yêu cầu thanh toán tiền bảo lãnh cùng hồ sơ hợp lệ kèm theo để yêu cầu Ngân hàng SHB phải thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh theo cam kết của Thư bảo lãnh hoàn trả tiền ứng trước, số bảo lãnh: NGD261121APLL819 do SHB Chi nhánh Hà Thành phát hành với số tiền yêu cầu là 5.030.662.888 đồng.
Mặc dù, đã nhận được hồ sơ thanh toán nêu trên và theo quy định thì Ngân hàng SHB phải thanh toán vô điều kiện trong vòng 05 ngày làm việc, tuy nhiên cho đến nay đã hơn 6 tháng trôi qua, Công ty Handong vẫn chưa nhận được khoản tiền thanh toán của Ngân hàng SHB, dù đã yêu cầu cũng như làm việc rất nhiều lần.
Trái quy định pháp luật
Trong buổi làm việc gần đây vào ngày 4/4/2023, Ngân hàng SHB chi nhánh Hà Thành đưa ra quan điểm, mình không vi phạm cam kết thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh theo các Thư bảo lãnh đã phát hành. Ngân hàng SHB luôn làm việc trên tinh thần thiện chí hợp tác, tôn trọng quyền và lợi ích giữa các bên. Căn cứ theo hồ sơ cung cấp và cam kết trong thư bảo lãnh, SHB nhận thấy chưa đủ cơ sở để thực hiện yêu cầu thanh toán nghĩa vụ bảo lãnh.
Sau buổi làm việc ngày 4/4/2023, Ngân hàng SHB phát hành Công văn số 64/CV-SHB-HT vào ngày 6/4/2023 gửi cho Công ty Handong và cam kết sau ngày 30/4/2023 sẽ thanh toán tiền bảo lãnh cho Công ty Handong nếu Công ty D2D không cung cấp được hồ sơ theo quy định tại các thư bảo lãnh để xác định giá trị bảo lãnh được giảm trừ.
Không đồng tình với ý kiến của Ngân hàng SHB, Công ty Handong tiếp tục có văn bản phản hồi yêu cầu Ngân hàng SHB phải tiến hành thanh toán tiền một cách vô điều kiện và cho rằng, Ngân hàng SHB đang cố tình kéo dài thời gian chi trả tiền bảo lãnh. Bởi vì, theo thỏa thuận trong các thư bảo lãnh thì dù Công ty D2D có cung cấp được hồ sơ để giảm trừ hay không thì việc giảm trừ cũng không thể xảy ra.
Phân tích sâu hơn về việc tranh chấp nghĩa vụ bảo lãnh ở góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn Văn Sĩ, Đoàn Luật sư Tp.Hồ Chí Minh cho rằng, các thư bảo lãnh của Ngân hàng SHB phát hành cho Công ty Handong là một dạng bảo lãnh vô điều kiện rất phổ biến trên thị trường. Đây là loại hình bảo lãnh mà các chủ đầu tư, nhà thầu rất hay yêu cầu các đối tác phải cung cấp khi thực hiện công việc theo hợp đồng nhằm bảo đảm cho việc hoàn trả tiền tạm ứng và bảo đảm nghĩa vụ khi thực hiện hợp đồng.
Theo đó, khi bên nhận bảo lãnh chỉ cần phát hành văn bản yêu cầu kèm theo bản gốc thư bảo lãnh thì bên bảo lãnh sẽ tiến hành thực hiện việc chi trả tiền bảo lãnh ngay mà không cần phải yêu cầu thêm hồ sơ nào khác. Việc các bên sử dụng bảo lãnh được một ngân hàng trung gian đứng ra cam kết bảo đảm thanh toán nghĩa vụ thay sẽ bảo đảm được quyền lợi của các chủ đầu tư và các nhà thầu chính, tránh việc sau khi tạm ứng tiền cho nhà thầu thì nhà thầu không thực hiện được hợp đồng lại ôm tiền đi mất và khó thu hồi lại việc tạm ứng.
Theo quy định tại Điều 15 và Điều 21 của Thông tư 07/2015/TT-NHNN của Ngân hàng nhà nước về bảo lãnh ngân hàng, thì điều kiện thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh được các bên thỏa thuận trong thư bảo lãnh. Theo các thư bảo lãnh mà Ngân hàng SHB phát hành cho Công ty Handong thì chỉ có 02 điều kiện: i) bản gốc thư bảo lãnh và ii) văn bản yêu cầu thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh trong đó nêu ra vi phạm mà không chứng minh vi phạm.
Theo nội dung cam kết của Ngân hàng SHB tại Công văn số 64/CV-SHB-HT vào ngày 06/4/2023 thì Ngân hàng SHB “cam kết sẽ thực hiện nghĩa vụ thanh toán bảo lãnh tạm ứng và bảo lãnh thực hiện hợp đồng theo đúng cam kết trong Thư bảo lãnh đã phát hành”. Điều này đồng nghĩa với việc hồ sơ yêu cầu thanh toán tiền bão lãnh mà Công ty Handong đã gửi đến Ngân hàng SHB để yêu cầu thanh toán tiền bảo lãnh là đã hợp lệ và đúng quy định. Dù trước đó, Ngân hàng SHB đã gửi công văn thông báo chưa đủ cơ sở để thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh.
“Trường hợp khi hồ sơ đã đủ điều kiện thì Ngân hàng SHB phải thực hiện nghĩa vụ của mình trong vòng 5 ngày theo quy định của Thông tư 07. Việc kéo dài và đợi Công ty D2D cung cấp hồ sơ mới xem xét giải ngân theo tôi là chưa đúng quy định.
Ngoài ra, việc SHB không trả lời bằng văn bản trong vòng 05 ngày làm việc mà đợi đến hơn 06 tháng (sau khi các thư bảo lãnh hết hiệu lực) mới ban hành văn bản, trả lời các yêu cầu của Công ty Handong chưa đủ cơ sở xem xét là cũng trái quy định tại Thông tư 07/2015/TT-NHNN cũng như chính cam kết của Ngân hàng SHB trong các thư bảo lãnh”, luật sư Nguyễn Văn Sĩ phân tích.
